เครื่องมือทำนาแบบพื้นบ้าน
ก.เครื่องมือในการเตรียมดิน
 |
ไถ เป็นเครื่องมือพรวนดินด้วยแรงสัตว์ รูปร่างโค้งสูงเสมอเข่า ประกอบด้วย
คันไถ แอก หางยาม หัวหมู และผาล นาที่เป็นดินทรายหรือดินร่วนซุยจะใช้
ไถนาเดียว ซึ่งทำจากไม้เล็กๆ และเบา ส่วน ไถสองขา ทำจากไม้แก่น
ใช้สำหรับนาที่เป็นดินเหนียว ไถที่ใช้กันทั่วไปจำแนกได้เป็น 2 ชนิด คือ
ไถเดี่ยว (ใช้ควายไถตัวเดียว) และ ไถคู่ (ใช้วัวไถ 2 ตัว)
 |
คราด เป็นเครื่องมือที่ทำจากไม้ขนาดใหญ่ เพื่อปรับดินที่ไถแล้ว ให้ก้อนดินแตกย่อยลงไปอีก โดยใช้วัวหรือควายเทียม ทั้งยังช่วย
สางต้นหญ้าให้หลุดออกจากดิน ปัจจุบันได้เปลี่ยนเป็นคราดเหล็ก
ใช้พ่วงกับรถแทกเตอร์
สางต้นหญ้าให้หลุดออกจากดิน ปัจจุบันได้เปลี่ยนเป็นคราดเหล็ก
ใช้พ่วงกับรถแทกเตอร์
 |
ระหัด เป็นเครื่องชักน้ำเข้านา ทำด้วยไม้เนื้อแข็ง ลักษณะเป็นรางน้ำ ใช้มือหมุนหรือ
ใช้เท้าถีบ ปัจจุบันเปลี่ยนมาใช้เครื่องสูบน้ำแทน
 |
โชงโลง เป็นภาชนะ สานด้วยผิวไม้ไผ่ที่หนา และ แข็งแรงยาด้วยชันยาง
รูปร่างคล้ายรางน้ำ มีต้ามเป็นไม้ยาว 1-2 เมตร ใช้สำหรับวิดน้ำเข้านา
เมื่อน้ำในนา ไม่พอเลี้ยงต้นข้าว
ภาคอีสานเรียก คันโซ่ หรือ อุงพุ่ง
ขุบ เป็นเครื่องมือย่อยดิน และบดทับวัชพืชให้จมในดิน โดยใช้วัวหรือควายลาก
ทำจากไม้เนื้อแข็ง ขนาดใหญ่ทั้งท่อน ถากให้เป็นเฟือง 7 เฟือง
เฟืองเหล่านี้จะทำหน้าที่ย่อยดิน เมื่อวัวหรือควายลากขุบ จะหมุนตีดิน
ชาวนาจะตีขุบไปเรื่อยๆ จนกว่าดินจะเหลวพอ ที่จะทำนาได้ มักใช้ในแปลงนา
ที่เพิ่งหักร้างถางพง หรือมีตอไม้และหญ้าขึ้นอยู่มาก
จอบ เป็นเครื่องมือสำหรับดายหญ้า พรวนดิน และเตรียมดิน ทำด้วยเหล็กแบนๆ
ด้ามไม้ยาวประมาณ 2 เมตร
ไม้ส้อมข้าวหรือหัวตะโหงก เป็นไม้ไผ่ยาวประมาณเข่า เสียบโคนแหลมมีแขน
ยื่นออกจากข้อไผ่ เพื่อสะดวกในการจับ ใช้เป็นไม้นำในการปักดำกล้า
ข.เครื่องมือเกี่ยวข้าว
 |
เคียว เครื่องมือเกี่ยวข้าวมีรูปโค้ง เคียวมี 2 ชนิดคือ เคียวงอ กับ เคียวลา
แกระ/แกะ เครื่องมือเกี่ยวข้าวที่ใช้เก็บรวงข้าว นิยมใช้ในภาคใต้
ไม้หนีบ เป็นไม้คู่หนึ่งใช้หนีบมัดรวงข้าวเพื่อยกข้าวฟาดลงบนลานหรือ
ม้ารองนวดข้าว หัวไม้ผูกติดกันด้วยเชือก
ม้ารองนวดข้าว เอาไว้ใช้สำหรับรองรับฟ่อนข้าวเพื่อนวดหรือฟาด
เพื่อตีเมล็ดข้าวจะได้หลุดร่วง
ฟอยหนาม ใช้กวาดเศษฝุ่นและเศษฟางออกจากกองข้าวเปลือก
ขาหมา เป็นเครื่องมือใช้หาบข้าว ประกอบด้วยตัวขาหมาทำจากไม้ไผ่
เป็นรูปกากบาท 2 คู่ ขาไม้ทะลุตัวไม้ขึ้นมาทำเป็นกระบะสำหรับใส่รวงข้าว
บุด้วยเสื่อรำแพน
พัดวี ใช้สำหรับพัดฝุ่นผงและข้าวลีบให้ออกจากกองข้าวเปลือก
ค.เครื่องมือในการแปรรูปข้าว
ครกกระเดื่อง ใช้ตำข้าวโดยใช้ปลายเท้าเหยียบกระเดื่องให้สากกระดกขึ้นลง
ครกซ้อมมือ ใช้สำหรับตำข้าวเปลือก จากข้าวเปลือกเป็นข้าวกล้อง จากข้าวกล้องเป็นข้าวสาร
กระด้ง ใช้ฝัดร่อนข้าวเอาเศษผงฝุ่น แกลบ ออกจากเมล็ดข้าว
ตะแกรง ใช้สำหรับร่อนแยกเศษฟางออกจากเมล็ดข้าว
ครกกระเดื่อง ใช้ตำข้าวโดยใช้ปลายเท้าเหยียบกระเดื่องให้สากกระดกขึ้นลง
ครกซ้อมมือ ใช้สำหรับตำข้าวเปลือก จากข้าวเปลือกเป็นข้าวกล้อง จากข้าวกล้องเป็นข้าวสาร
กระด้ง ใช้ฝัดร่อนข้าวเอาเศษผงฝุ่น แกลบ ออกจากเมล็ดข้าว
ตะแกรง ใช้สำหรับร่อนแยกเศษฟางออกจากเมล็ดข้าว
เครื่องมือทำนาแบบสมัยใหม่
ก.เครื่องมือในการเตรียมดิน
 |
รถไถนา ใช้ทั้งเตรียมดินนาหว่าน นาดำ และคราด
รถแทรคเตอร์ เครื่องเตรียมดิน ทำนา ทำสวน ทำไร่หรือหักร้างถางพง
เครื่องปักดำ ใช้แทนการปักดำด้วยแรงงานคน เครื่องมือชนิดนี้ยังไม่เป็นที่นิยมมากนัก
เครื่องสูบน้ำ ใช้สูบน้ำเข้านาโดยใช้เครื่องยนต์หรือไฟฟ้าเป็นแรงหมุนมอเตอร์สูบ จากแม่น้ำ คลองชลประทานเข้ามาใช้ในนา
รถแทรคเตอร์ เครื่องเตรียมดิน ทำนา ทำสวน ทำไร่หรือหักร้างถางพง
เครื่องปักดำ ใช้แทนการปักดำด้วยแรงงานคน เครื่องมือชนิดนี้ยังไม่เป็นที่นิยมมากนัก
เครื่องสูบน้ำ ใช้สูบน้ำเข้านาโดยใช้เครื่องยนต์หรือไฟฟ้าเป็นแรงหมุนมอเตอร์สูบ จากแม่น้ำ คลองชลประทานเข้ามาใช้ในนา
ข.เครื่องมือเกี่ยวข้าว
 |
รถเกี่ยวข้าวและนวดข้าว ใช้สำหรับเกี่ยวและนวดข้าวไปพร้อมๆ กันเป็นรถแบบตีนตะขาบวิ่งได้ในนาที่มีพื้นที่เรียบ
เครื่องนวดข้าว ใช้เครื่องยนต์ในการนวดข้าวให้ย่อยจากรวงเป็นเมล็ดข้าวเปลือก เมื่อต้องการนวดข้าวก็เอาเครื่องยนต์จากรถไถนาเดิมมาหมุนตามเครื่องนวดและ สามารถใช้กระสอบ หรือผืนผ้าใบมารองรับเมล็ดจากเครื่อง
เครื่องนวดข้าว ใช้เครื่องยนต์ในการนวดข้าวให้ย่อยจากรวงเป็นเมล็ดข้าวเปลือก เมื่อต้องการนวดข้าวก็เอาเครื่องยนต์จากรถไถนาเดิมมาหมุนตามเครื่องนวดและ สามารถใช้กระสอบ หรือผืนผ้าใบมารองรับเมล็ดจากเครื่อง
ค.เครื่องมือในการแปรรูปข้าว
 |
เครื่องสีข้าว ใช้สำหรับสีข้าวเปลือกให้เป็นข้าวสาร ออกมาเป็นแกลบและรำ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น